با وجود تلاش‌های بسیار دولت آمریکا و اتحادیه اروپا، تاکنون هیچ کشوری نتوانسته است در کوتاه مدت بخشی از سهم روسیه در بازارگاز اروپا را بگیرد. تنها  کشورهای  قطر، آذربایجان و الجزایر آمادگی خود را برای تامین گاز طبیعی و ال‌ان‌جی در میان مدت اعلام کرده‌اند. با این حال، اکثر محموله‌های ال‌ان‌جی قطر در بازار آسیا خصوصاً ژاپن پیش‌فروش شده است و این کشور ظرفیت مازاد تولید ندارد. از طرفی، کشور آذربایجان در صورت انعقاد قراردادهای بلندمدت و جذب سرمایه‌گذاری می‌تواند گاز طبیعی بیشتری را تولید کند. الجزایر نیز علاوه بر سرمایه‌گذاری در این بخش نیاز به مذاکره و رایزنی­ سیاسی با دیگر کشورها همچون اسپانیا و مراکش  دارد. همچنین، گاز طبیعی اسرائیل در میان‌مدت می‌تواند روانه اروپا شود، اما قیمت گاز طبیعی این کشوردر مقایسه با سایر کشورها گران­تر خواهد بود. تولید گاز شیل در امریکا نیز در‌حال‌حاضر محدود است و قادر به تامین نیاز اروپا به‌ویژه اروپای شرقی، که امکانات حمل‌ونقل گاز طبیعی به دنبال درگیری­های اخیر روسیه و اوکراین در آنجا کاهش یافته است، نیست. تنها کشور‌ی که شاید بتواند تقاضای بالای گاز در اروپا را تامین کند ایران است که روابط بین المللی محدودی دارد و از زمان خروج ایالات متحده از برجام، تحت فشار شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته است. حتی با وجود فعالیت‌های تحقیقاتی و اکتشافی محدود، ایران با در اختیار داشتن 17 درصد از ذخایر گاز جهان  بعد از روسیه دارنده بزرگ‌ترین ذخایر گاز است. با این حال بسیاری از کارشناسان متقاعد نشده اند که وجود ذخایر بزرگ گاز در  ایران برای رقابت با روسیه کافی باشد.

در بین کشورها­ی صادرکننده انرژی به اروپا، انحصار روسیه در بازار گاز این منطقه جدا از کسب درآمد بسیار برای این کشور، به‌عنوان اهرمی کارآمد در عرصه سیاست خارجی بوده است، اما ایران با وجود ذخایر عظیم گاز و مصرف داخلی بالا از رقابت در عرصه­های جهانی جا مانده است. ایران، با در اختیار داشتن 4/33 تریلیون متر مکعب ذخیره گاز طبیعی، بعد از روسیه، دارنده­ی بزرگ ذخایرگازی جهان است. حجم ذخایر اثبات شده پنج کشور با بیشترین ذخایر گازی 7/52 درصد است که از این مقدار 4/40 درصد به مصرف داخلی آن­ها اختصاص داده می­شود. به‌عبارت دیگر، این 5 کشور جمعاً 3/12 درصد از گاز تولیدی خود را صادر می­کنند.  در این میان، مقایسه تولید و صادرات ایران و روسیه تفاوت فاحشی را نشان می­دهد. تولید روزانه ایران حدود 800 میلیون متر مکعب در روز است، در حالیکه تولید روزانه روسیه حدود 2 میلیارد متر مکعب است. این تفاوت در تولید خود  بر روی حجم صادرات این دو کشور نيز اثر چشمگیری دارد. صادرات سالانه گاز روسیه تقریباً 180 میلیارد متر مکعب است که حدود 130 میلیارد مترمكعب آن به اروپا و ترکیه منتقل می­شود، در حالی که صادرات گاز ایران در بهترین حالت  حدود 27 میلیارد متر مکعب در سال است.

در سال 2020 میلادی،کشور ایران با تولید ناخالص داخلی سرانه 2283 دلار، نزدیک به 93 درصد از گاز تولیدی خود را در داخل برای جمعیتی بیش از 80 میلیون مصرف کرده است، که رقمی معادل با 2775 متر مکعب برای هر نفر است. اما به طور مثال روسیه با تولید ناخالص داخلی سرانه 10165 دلار، 64 درصد گاز تولیدی خود را در داخل و برای جمعیت 145 میلیون نفری خود مصرف کرده است، که رقمی معادل 2819 متر مکعب به ازای هر نفر می­شود.

در بین 5 تولیدکننده اصلی گاز در جهان، ایران تنها کشوری است که از نظر عددی مصرف سرانه گاز از تولید ناخالص داخلی سرانه آن بيشتر است. آمار و ارقام مصرف گاز در داخل ایران حاکی از مسیر توزیع گاز به سمت مصرف خانگی و احتمالا صنایعی مانند پتروشیمی است.

در صورت ادامه روند اندک سرمایه‌گذاری در حوزه کشف و توسعه میدان‌های تازه گازی، تولید گاز طبیعی در سال­های آینده تقریباً ثابت خواهد ماند. این در حالی است که مصرف گاز داخلی به طور متوسط حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد در سال افزایش دارد و انتظار می­رود در آینده تراز منفی تولید و مصرف گاز وخیم­تر شود.

از طرفی به منظور گسترش بازار صادراتی به اروپا، ایران ناگزیر به ایجاد تنوع در صنعت گاز و سرمایه ­گذاری در گاز طبیعی مایع (LNG) است. این امر نیازمند افزایش قدرت دیپلماسی گاز ایران، اتصال به بازارهای جهانی، برقراری روابط دوستانه با دیگرکشورها،  افزایش نرخ سرمایه­گذاری در زیرساخت­ها مانند خطوط لوله و تاسیسات مایع سازی مجدد LNG و رفع تحریم­ها در این حوزه  است.  

جدی­ترین طرح صادرات گاز به اروپا «خط لوله پارس» بود. این ایده در سال 2007 مطرح شد که قرار بود گاز میدان پارس جنوبی ایران از طریق ترکیه به اروپا منتقل شود، اما به دلیل  اعمال تحریم­ها و خروج پیمانکار سوییسی این پروژه (EGL) لغو شد. بر اساس این طرح، سالانه ۳۷ میلیارد مترمکعب گاز از ایران و از طریق خط لوله از مسیر‌های ترکیه، یونان، ایتالیا و سوئیس و سپس اتریش، آلمان، فرانسه و اسپانیا منتقل می­شد­. اکنون، در سال ۲۰۲۲، کل صادرات ایران سالانه حدود ۲۶ تا ۲۷ میلیارد مترمکعب است.

صنعت نفت و گاز ایران بعد از انقلاب اسلامی، بارها با تحریم­های شدیدی روبرو شده است. شدت تحریم‌ها و مصرف بالای داخلی منجر به این شده است که ایران با داشتن دومین ذخایر اثبات شده گاز طبیعی در جهان، نه تنها ممكن است در داخل کشور با مشکل تامین گاز مصرفی در فصول سرد مواجه شود، بلکه با قطع صادرات به کشورهای عراق و ترکیه در خطر از دست دادن بازار انرژی در این دو کشور  است.

با این حال ایران با روابط خوب خود با دوحه و مشروط بر سرمایه‌گذاری در زمینه زیرساخت‌های گازی، که لازمه آن لغو تحریم­های همه جانبه از سمت غرب است، می­تواند با بهره برداري از میدان مشترک گازی پارس جنوبی نیاز بازار جهانی را تأمین کند.

حتی در صورتیکه ایران قادر باشد تقاضای مورد نیاز اروپا را تامین کند، تحصیل اجماع نظر بر سر صادرات گاز به اروپا در میان سیاست­گذاران و دولتمردان از اهمیت بالایی برخوردار است.