چشم اندازعرضه جهانی گاز 

هفته سوم تیر 1401 مریم شهلایی   

با توجه به رخدادهای اخیر، وود مکنزی پیش بینی های جدیدی را در ارتباط با تولید کل گاز جهان بین سال‌های 2022 تا 2050 ارائه داده است. بر اساس این گزارش، تولید کل گاز در مقایسه با پیش بینی های قبل کاهش قابل توجهی را نشان می دهد و حدود 270 میلیارد مترمکعب یا 8/6 درصد بین سال‌های 2022 تا 2050  رشد می‌کندکه این امر بیانگر نیاز کمتر جهان به گاز است.

با توجه به رخدادهای اخیر، وود مکنزی پیش بینی های جدیدی را در ارتباط با تولید کل گاز جهان بین سال‌های 2022 تا 2050 ارائه داده است. بر اساس این گزارش، تولید کل گاز در مقایسه با پیش بینی های قبل کاهش قابل توجهی را نشان می دهد و حدود 270 میلیارد مترمکعب یا 8/6 درصد بین سال‌های 2022 تا 2050  رشد می‌کندکه این امر بیانگر نیاز کمتر جهان به گاز است. بعد از بحران روسیه و اوکراین بحث امنیت انرژی در جهان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و  منجر به تغییرات قابل توجهی در سیاست های مطرح شده  و ارائه طرح هایی مانند REPowerEU در منطقه اروپا شد، که هدف از آن تنوع بخشیدن به سبد انرژی مصرفی و کاهش سریع تقاضای کلی گاز روسیه است. علاوه بر آن، اقتصاد انرژی جهان در حال گذار به مرحله ی جدیدی است وکشورها به سمت انرژی هایی در حال حرکت هستند که اثرات زیان آور را بر روی محیط زیست و تغییرات آب و هوایی کاهش دهد. اهداف بلندمدت کربن زدایی در کنار قیمت های بالای گاز، فشار بیشتری بر کاهش تقاضای گاز در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا- اقیانوسیه اعمال می کند. درادامه، چشم انداز عرضه گاز از جهات مختلف ارائه شده است.  
•    چشم انداز عرضه کل جهان 
بر اساس آخرین دیدگاه وودمکنزی، تولید جهانی گاز بین سال‌های 2022 تا 2050 حدود 270 میلیارد مترمکعب یا حدود 8/6 درصد افزایش خواهد یافت. عرضه کل با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) 2/0٪ از سال 2022، به بیش از 4250 میلیارد مترمکعب در سال 2050 می رسد. 


نمودار 1) چشم انداز عرضه کل جهان


 

بحران اوکراین تأثیر قابل توجهی بر چشم انداز عرضه گاز داشته و باعث شده است اروپا اقدامات قابل توجهی مانند REPowerEU را مطرح کند که در آن به دنبال تنوع بخشیدن به منابع گاز وارداتي اروپا و کاهش تقاضای کلی گاز است. این سیاست فرصت¬های قابل توجهی را برای صادرکنندگان غیر روسی از طریق خط لوله و LNG   به اروپا  ايجاد می-کند.

•    چشم انداز  عرضه جهانی گاز برمبنای وضعیت منابع
عرضه طرح هایی که در مرحله پیش از تصمیم به سرمایه گذاری نهایی(pre-FID) قرار دارند، از اوایل دهه 2020 شروع می شود. تا سال 2050، حدود 2630 میلیارد مترمکعب، یعنی معادل 60 درصد کل عرضه جهانی، از پیشرفت این طرح ها حاصل می‌شود که تقریباً 1560 میلیارد متر مکعب آن از منابع موجود و کشف شده (از جمله منابع گاز شیل در آمریکای شمالی) خواهد بود.  
در سال 2050، اکتشاف بلندمدت منابعی که هنوز کشف نشده است ، عددی معادل 1070 میلیارد متر مکعب، یعنی معادل 26 درصد از عرضه کل جهان، به  عرضه جهانی اضافه خواهد کرد. هزینه بالای یافتن و توسعه این منابع دور از دسترس، قیمت گاز را به عدد پیش بینی شده در سال 2050 سوق خواهد داد. 


نمودار 2) چشم انداز عرضه ی جهانی گاز برمبنای وضعیت منابع


 

•    عرضه ی جهانی گاز برمبنای منطقه ای
از نظر منطقه ای، آمریکای شمالی همچنان بزرگترین تامین کننده گاز در سطح جهان است و در مجموع حدود 29 درصد از کل عرضه جهانی در سال 2022 را تشکیل می دهد. عرضه گاز آمریکای شمالی از 1141 میلیارد مترمکعب در سال 2022 تا نقطه اوج خود (حدود 1390 میلیارد متر مکعب) در اواسط دهه 2030، رشد ثابت خواهد داشت. منابع گاز همراه بخش عمده ای از این رشد تولید را به دلیل تقاضای بالای اروپا برای LNG در کوتاه مدت تامين می کند.
با شروع کاهش در تولید گاز همراه، عرضه گاز غیر همراه در بلندمدت نقشی کلیدی پیدا می کند. تولید آمریکای شمالی بین سال‌های 2036 تا 2044 به1370میلیارد متر مکعب خواهد رسید، سپس به دلیل گذار انرژی و اثر آن بر تقاضای گاز، تولید به طور پیوسته کاهش می یابد.


نمودار 3) چشم انداز عرضه جهانی گاز برمبنای منطقه ای

بین سال های 2022 تا 2050 انتظار می رود که نرخ رشد گاز در سایر مناطق کاهش یابد. میزان تولید آفریقا، به دلیل افزایش در تقاضای داخلی و صادرات LNG، بالاترین نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) را در بین تمام مناطق دارد. پروژه های جدید در شرق و غرب این قاره از این افزایش تقاضا حمایت خواهند کرد. نرخ رشد تولید سالانه مرکب (CAGR) در خاورمیانه به دلیل افزایش تولید ناشی از راه اندازی شناورهای جدید حمل  LNG  در قطر، نزدیک به این نرخ رشد در آفریقا است. 
محدود شدن رشد تولید روسیه به دلیل نبود گزینه های صادراتی، رشد FSU  ها را به طور قابل توجهی کاهش خواهد داد. 
پیش بینی می شود تولید آسیا در میان مدت با حمایت چین رشد کند، اما در بلندمدت به دلیل عدم پیشرفت های جدید در آسیای جنوبی و جنوب شرقی کاهش  یابد، با کاهش تولید ترینیداد، پرو و بولیوی، تولید آمریکای لاتین کاهش خواهد یافت. اما در بازارهای آرژانتین و برزیل تا حدی افزایش تولید دیده می شود.
در مقایسه با دیگر مناطق، کاهش در تولید اروپا و اقیانوسیه بیشترین مقدار را تجربه می کند. تولید گاز اروپا با بالغ شدن میادین قدیمی در حال کاهش است. تلاش برای کاهش واردات گاز روسیه به تحولات داخلی تکانه هایی وارد خواهدکرد، اما هر گونه افزایش تولید محدود خواهد بود و تنها کاهش کلی تولید گاز در اروپا را تا حدی آهسته خواهد کرد. تخمین زده می شود بین سال‌های 2022 تا 2050، توليد این منطقه کاهشی معادل 120 میلیارد مترمکعب را تجربه کند.
•    بررسی عرضه ی گاز روسیه و آمریکا
در بین کشورها، عرضه گاز ایالات متحده و روسیه نسبت به سایر کشورها تغییرات کمتری داشته است و در نمودار جداگانه زیر نشان داده شده است.

نمودار 4) جشم انداز عرضه ی گاز روسیه و آمریکا


 

به دلیل اینکه خریداران اروپایی به دنبال تامین گاز خود از کشورهای دیگری غیر از روسیه هستند، وود مکنزی، پیش بینی خود را از تولید روسیه به طور قابل توجهی به سمت پایین بازنگری کرده است. خروج شرکت‌های بین‌المللی نفت از روسیه و تحریم‌های اعمال‌شده در پاسخ به بحران روسیه و اوکراین، اهداف و برنامه های روسیه را برای LNG به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است.
  پروژه های موجود LNG  در روسیه ادامه خواهند داشت، اما پروژه هایي که در مرحله ای بعد از تصمیم به سرمایه گذاری  نهایی  هستند، با تاخیر مواجه خواهند شد و پروژه هایی که در مرحله  قبل از تصمیم به سرمایه گذاری  نهایی  هستند، تا بعد از سال 2030 به تعویق افتاده و یا لغو خواهند شد.کاهش صادرات گاز و LNG روسیه، فرصتی طلایی را برای ایالات متحده فراهم می کند تا بتواند سهم بیشتری از بازار LNG  را بدست آورد. در پیش بینی وودمکنزی، شاهد اوج تولید ایالات متحده در حدود 1130 میلیارد متر مکعب در اواسط دهه 2030 هستیم و سپس تا سال 2050 اين ميزان به 1040 میلیارد متر مکعب کاهش می یابد. مجموع تولید آمریکا حدود 25 درصد از تولید گاز جهان را در سال 2050 تشکیل خواهد داد.
تولید نروژ، بزرگترین تولیدکننده اروپا، از سطح فعلی 118 میلیارد مترمکعبی تا سال 2050 به حدود 35 میلیارد مترمکعب کاهش می یابد.
 چشم انداز تولید بلندمدت الجزایر تیره و تار است. تولید این کشور به دلیل نبود پروژه های در دست اقدام برای سرمایه گذاری نهایی(FIDs)، مسائل مالی و امنیتی، بعد مسافت و چالش های زیر ساختی پروژه های جدید کاهش خواهد یافت. ما انتظار داریم تولید تا سال 2050 به 40 میلیارد متر مکعب کاهش یابد. در همین حال، موزامبیک با کمک تجاری سازی اکتشاف های فراساحلی و توسعه صنعت LNG به عنوان تولیدکننده اصلی آفریقا ظاهرخواهد شد، به طوریکه تا اواسط دهه 2030 از الجزایر پیشی خواهد گرفت. 
در آسیا، رشد چین از سایر تامین کنندگان قدیمی منطقه پیشی خواهد گرفت. از سال 2022 تا 2050، تولید چین بیش از 100 میلیارد متر مکعب، از منابع متعارف و غیر متعارف، افزایش خواهد یافت.
در واقع، رشد تولید چین تا اواسط دهه 2020 آن را بالاتر از سایر تولیدکنندگان برتر منتخب قرار مي دهد( نمودار5). 


نمودار 5) چشم انداز عرضه گاز بر اساس کشورهای مختلف


 


بر اساس آخرین پیش بینی وود مکنزی، تولید کلی گاز جهانی بین سال‌های 2022 تا 2050 حدود 270 میلیارد مترمکعب یا 8/6 درصد رشد می‌کند. اين ميزان در مقایسه با چشم انداز قبلی، کاهش قابل توجهی را تجربه می کند که نشان دهنده نیاز کمتر جهان به گاز است. بحران روسیه و اوکراین، ارائه طرح هایی مانند REPowerEU  در منطقه اروپا، قیمت های بالای گاز و اهداف بلندمدت کربن زدایی فشار بیشتری بر کاهش تقاضای گاز در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا -اقیانوسیه اعمال می¬کند.
به منظور تنوع بخشیدن به سبد انرژی اروپا و كاهش نياز این منطقه به گاز روسیه،  صادرکنندگان LNG به دنبال پر کردن خلاء ناشی از کاهش واردات گاز روسیه هستند، که منجر به رونق بازار LNG در اواخر دهه 2020 خواهد شد. پیش‌بینی وودمکنزی نشان می‌دهد که ایالات متحده بیشتر این سهم بازار را از طریق  طرح-هایی که در حال حاضر در مرحله بعد از تصمیم به سرمایه گذاری نهایی(Post-FID) هستند و پروژه‌های جدید که در مرحله قبل از تصمیم به سرمایه گذاری نهایی(Post-FID) هستند و تا اواخر دهه 2020 احتمالاً وارد بازار می شوند، جذب خواهد کرد.
علاوه بر این، تولیدکنندگان اروپایی با هدف به حداکثر رساندن تولید خود در پي پروژه هایی با روش اجرای سریع و افزایش اکتشاف خواهند بود.
رشد تولید روسیه، به دلیل ایجاد تنوع اروپا در سبد انرژی و ریسک های فزاینده پیرامون توسعه LNG  روسیه، به شدت محدود خواهد شد. این کشور برای حفظ حجم صادرات خود به سمت شرق نگاه می کند که بدین منظور زیرساخت های جدیدی برای پیوند تولید در غرب سیبری به مشتریان شرقی آن مورد نیاز است، اما حتی در آن صورت هم رشد صادرات به چین نمی تواند ضرر بازار اروپا را جبران کند.
چین تا اوایل دهه 2030 شاهد رشد مداوم تولید خواهد بود، زیرا امنیت انرژی را در اولویت اول خود قرار می دهد.
  همانطور که بازارهای گاز به طور فزاینده ای به هم متصل می شوند و کمتر منطقه-ای می شوند، ما انتظار داریم که بازار LNG  به رشد خود ادامه دهد، در حالی که صادرات خالص خط لوله کاهش می یابد. 

 

پربازدیدترین مقالات

ارتباط با ما

آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، روبروی پارک
ملت، کوچه شهید سلطالی، شماره ۶۵

تلفن: ۶۰-۲۲۰۲۹۳۵۱

info@gashouse.ir :پست الکترونیک

لینک های مرتبط

وزارت نفت

شرکت ملی گاز ایران

شرکت ملی نفت ایران

موسسه مطالعات بین المللی انرژی



خانه مطالعات راهبردی گاز به منظور استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی برای پاسخ گویی به نیازهای مطالعالی، پژوهشی و تحقیقاتی شرکت ملی گاز ایران در حوزه مطالعات راهبردی در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ تأسیس و افتتاح شد.