امـروزه در روابط بین الملل سلطه بـرکـانـون های تولید و منبع نفت وگاز و مسیر انتقال آنها اساس کار بسیاری از سیاستگذاران را تشکیل می دهد وکشورهایی کـه دارای سیاست انـرژی محور هستند، غـالب تصمیم هـای خود را بـا تکیه بـر پشتوانه انرژی اتخاذ می نمایند. روسیه نیز کشوری است که از اهرم انرژی برای بازسازی قدرت خود استفاده می نماید و تا قبل از جنگ بین روسیه و اوکراین، در زمینه صادرات گاز طبیعی به اروپا ایفاگر یک نقش اساسی بوده است. اما اکنون که شرایط جديدي گریبانگیر روسیه شده است، ناگزیر به روی آوردن به گزینه ها و بازارهای دیگر است تا از یک سمت قدرت خود را نشان دهد و از سوی دیگر نفوذ و شرایط خود را در بازار انرژی حفظ نماید. بر همین-اساس تلاش‌ فزاینده‌ای را برای استفاده از منابع انرژی به عنوان اهرمی مهم در سیاست خارجی خود مدنظر قرار داده است. روسیه تلاش می‌کند از اهرم انرژی در تعامل خود با سایر کشورها به نحو مطلوبی بهره گیرد و با کنترل بخشی از بازار انرژی، نقش یک بازیگر مهم سیاسی و ژئوپلیتیک جهانی را با موفقیت ایفا کند.
پیش‌بینی می شود تولید گاز روسیه در سال 2022 از 700 میلیارد متر مکعب عبور کند، اگرچه روند رشد آن به شدت کاهش خواهد یافت و از 9 درصد در سال 2021 به 1 درصد در سال 2022خواهد رسید. در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود تولید گاز اين كشور در سال 2026 به اوج خود برسد، اگرچه خطرات صعودی برای تولید پروژه‌های مختلف در مقیاس بزرگ و رکورد گاز وجود دارد. قیمت هاي افزايش يافته باعث افزایش بودجه جهت سرمایه گذاري می شود، اما با توجه به شرايط تحريم اين كشور تامين فناوري هاي پيشرفته جهت پيشبرد پروژه ها دچار مشكل خواهد بود. در میان مدت تا بلندمدت، با کاهش مصرف داخلی و فروش بیشتر در خارج از کشور، فرصت های بیشتری برای تولیدکنندگان روسی وجود دارد.
افزایش تقاضا برای گاز از چین خطری را برای تولید به همراه دارد. ظرفيت خط لوله Power of Siberia تا 38 میلیارد مترمکعب افزایش می یابد و یک مطالعه امکان سنجی برای ارزیابی امکان ساخت خط لوله Power of Siberia 2 که ظرفیت برنامه ریزی شده 60 تا 80 میلیارد مترمکعب دارد، در حال انجام است. علاوه بر این، چین و روسیه یک قرارداد خرید و فروش بلندمدت گاز (SPA) از طریق یک خط¬لوله جدید برای 10 میلیارد متر مکعب در سال امضا کرده اند. مدت این قرارداد 25 یا 30 سال تاریخ شروع به کار آن 2025 گزارش شده است. این قرارداد کل حجم فروش گاز به چين را به 48 میلیارد مترمکعب در سال می رساند که 38 میلیارد مترمکعب آن متعلق به Power of Siberia است.
با افزایش تولید گاز، روسیه صادرات گاز خود را تا سال 2027 افزایش خواهد داد. به عنوان بزرگترین صادرکننده گاز در جهان صادرات به چین از طریق خط لوله و به ديگر مناطق آسیا از طریق LNG در حال افزایش است، زیرا روسیه به دنبال تنوع بخشیدن به بازارهای گاز خود است. در این فضا  امکان سوآپ گاز روسیه به ایران و سپس صادرات آن به کشورهای اطراف مانند هند و پاکستان و حتی تبديل آن به LNG  نيز وجود دارد. در سال 2030، با پیشی گرفتن تقاضای داخلی از افزایش تولید، صادرات کاهش خواهد یافت.
گازپروم معمولا گاز مورد نیاز اروپا را تامین می كرده و در صورت نیاز حجم بیشتری را به مقصد متقاضي تخصيص داده و به شدت از سهم بازار خود دفاع می کرد. توانایی انجام این کار ريشه در شبکه خط لوله گسترده و هزینه  های پایین تولید دارد که به اين شركت امکان می دهد قیمت گاز در بازار اروپا را پایین نگه دارد و به نوبه خود عرضه خط لوله از کشورهای دیگر و محموله های LNG را به مقصدهای دیگر جهان منحرف کند. در سال 2021، علیرغم افزایش تقاضا تا سال 2021، گازپروم تمایلی به تخصيص هر گونه حجم اضافی از طریق اوکراین نداشت که این امر باعث تشدید افزايش قیمت های گاز در اروپا شده است. این روند تا اوایل سال 2022 ادامه یافت و گازپروم اعلام کرد که تحویل سالانه 41.3 درصد به کشورهای خارج از اتحاد جماهیر شوروی سابق کاهش یافته است. در شرایط عادی بازار، محموله های LNG برای جبران کمبود افزایش می یابد. با این حال، بازار جهانی LNG محدود و سطوح پایین ذخیره سازی در زمستان سخت باعث شده است تا گازپروم محیطی تقریباً عالی را برای به حداکثر رساندن ارزش بدون هیچ گونه تهدید جدی برای موقعیت سهم بازار خود ایجاد کند. گازپروم برای ترانزیت از طریق اوکراین در مقایسه با مسیرهای دیگری مانند یامال و نورد استریم، تعرفه بیشتری می پردازد. گازپروم حجمی را که به عنوان بخشی از قرارداد جدید ترانزیت گاز پرداخت کرده بود، بدين صورت بود كه گازپروم برای ترانزیت 60 میلیارد مترمکعب در سال 2020 و 40 میلیارد مترمکعب در سال طی سال های 2021-2024 هزینه ثابتی را پرداخت کرد. قرار بر این بود که تا زمانی که سهم بازار به طور قانونی مورد تهدید قرار نگیرد، گازپروم به صادرات حداقلی از طریق اوکراین، به ویژه تا زماني که نورد استریم 2 راه اندازی شود، ادامه دهد.
با این اوصاف بحث ترانزیت گاز روسیه از ایران در شرایطی که جنگ بین روسیه و اوکراین اتفاق افتاده است، مطرح می باشد. زیرا بسیاری از مباحث گذشته در مورد قراردادهای گازی روسیه و انتقال گاز از اوکراین و ورود به کشورهای اروپایی اکنون جايگاهي ندارد و در نتیجه روسیه به دنبال بازارسازی مجدد خواهد بود. لذا با توجه به اینکه روسیه و ایران هر دو قادر به تحویل گاز به بازارهای همسایه هستند، ایده معاملات سوآپ برای تامین گاز از گذشته مطرح بوده است. گازپروم تا قبل از این گاز ارمنستان را از طریق گرجستان تامین می‌کرد، اما تامین گاز ارمنستان از ایران که دارای مرز مستقیم با ارمنستان است، مي تواند کارآمدتر باشد و نیاز به سهم ترانزیت یک کشور ثالث را از بین ببرد. این درحالیست که گزینه های ارمنستان و ترکیه هنوز برای روسیه مطرح است. 
با توجه به اینکه ایران و روسیه هر دو تحت تحریم های آمریکا قرار دارند، این نوع همکاری یعنی سوآپ گاز از ایران و صادرات آن به صورت LNG از جنوب کشور بسیار مورد توجه قرار گرفته است، زیرا ایران با توجه به موقعیت ژئوپلتیکی مناسبی که دارد می¬تواند بازارهای جدیدی را به سوی کشور روسیه در جنوب آسیا و اقیانوسیه باز کند و از سویی دیگر مسیری امن تر را در اختیار قرار دهد. از منظر دیگر ایران نیز وارد بازی سرمایه گذاری مناسبی خواهد شد که بازارهای ثانویه نیز ایجاد خواهد كرد. در این بین فضا برای ایجاد سرمایه گذاری در شبکه های دیگر نفت و گاز و پتروشیمی فراهم می-گردد که بهره برداری از این فضا نیازمند برنامه ریزی های درست و اصولی خواهد بود. در شرایطی که هر دو کشور سالها تحت تحریم بوده اند هم افزایی تجربیات در مورد بازارسازی در این شرایط بسیار مهم و حیاتی می باشد.

روسیه در حال مقابله با تحریم‌های غرب است که با محدود کردن تجارت و تامین مالی و تكنولوژي هاي پيشرفته، صادرات و تولید نفت این کشور را محدود کرده است. ایالات متحده واردات نفت روسیه را مدت کوتاهی پس از آغاز تنش ميان مسکو و اوکراین ممنوع کرد. از سوی دیگر اتحادیه اروپا در حال بررسی یک تحریم مرحله‌ای است که محموله‌های نفت روسیه را بیشتر به سمت آسیا سوق می‌دهد. ایران می تواند به یک مرکز اصلی حمل و نقل و لجستیک برای تضمین حمل و نقل متقابل کالا تبدیل شود. همچنین با توجه به پیشنهاداتی که در خصوص تبادل کالا و خدمات به ارزهای ملی وجود دارد، بحث سوآپ گاز روسیه به جنوب ایران شرایط را در همکاری حوزه پولی و بانکی بسیار تسهیل می نماید.