در پاییز سال 2022، روسیه صادرات گاز خود را به اروپا کاهش داد. کشورهای اتحادیه اروپا با سطوح پایین ذخیره‌سازی گاز و گزینه‌های کم برای جایگزینی سریع آن، خود را برای سهمیه‌بندی انرژی، افزایش قیمت برق و سوخت و همچنین یک رکود اقتصادی آماده کردند.
بااین‌حال، کشورهای اتحادیه اروپا با بالاترین سطوح ذخیره‌سازی گاز طبیعی در سال‌های اخیر، قیمتی در سطح قبل از بحران میان روسیه و اوکراین و آسیب اقتصادی سبک‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شد، از زمستان سال 2022 تا 2023 خارج شدند.
بااین‌حال، بحران انرژی تلفات بالایی داشت و موفقیت نهایی اتحادیه اروپا، هزینه هنگفتی را برای کشورهای دیگر در مناطقی به همراه داشت که برای کنار آمدن با کمبود انرژی و افزایش قیمت انرژی سوخت تلاش می‌کردند. گذار سبز در بسیاری از کشورها کند شد؛ زیرا قابلیت اطمینان انرژی و مقرون‌به‌صرفه بودن بر اقلیم اولویت داشت. این بحران همچنین بر این واقعیت تأکید کرد که انرژی نقش مهمی در ژئوپلیتیک بازی خواهد کرد.

اتحادیه اروپا نشان داد که می‌توان امنیت انرژی را در مواقع اضطراری و در صورت داشتن منابع مالی خریداری کرد. اما هزینه و اثرات منفی ثانویه بر سایر کشورها بسیار بیشتر از آن چیزی بود که (اگر دولت‌های منطقه در وهله اول سیستم انرژی انعطاف‌پذیرتری داشتند) باید باشد. کشورهای اتحادیه اروپا به‌منظور مقابله با کاهش 140 میلیارد مترمکعب جریان گاز طبیعی روسیه، بیش از 800 میلیارد دلار (برای اقدامات مرتبط با انرژی) هزینه کردند که نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. این کشورها در سال 2022 برای افزایش ذخیره‌سازی گاز طبیعی از نروژ و سایر تأمین‌کنندگان، بیش از ده برابر بیشتر از سال 2021 هزینه کردند. اتحادیه اروپا همچنین هزینه‌های هنگفتی را برای خرید ال‌ان‌جی در بازارهای تک محموله صرف کرد. آلمان به دلیل نداشتن ظرفیت فرآوری ال‌ان‌جی وارداتی و انتقال گاز به خطوط لوله، هزینه‌ای بیش از 10 میلیارد دلار را برای اجاره پنج واحد شناور ذخیره‌سازی و تبدیل به گاز  تصویب کرد.
بااین‌حال، اقدامات اتحادیه اروپا بازار جهانی ال‌ان‌جی را با ایجاد عدم تناسب بین عرضه و تقاضا مختل کرد. افزایش سرسام‌آور قیمت ال‌ان‌جی، مشکلات شدیدی را برای کشورهایی که فاقد منابع مالی گسترده بودند، به وجود آورد. چندین کشور کم‌درآمد مجبور به بازگشت موقت به استفاده از سوخت‌های فسیلی ارزان‌تر مانند زغال‌سنگ شدند و تلاش‌های بین‌المللی برای کاهش گرمایش جهانی را با مانع مواجه کردند. به عنوان مثال، پاکستان که در سال 2022 به دلیل کمبود گاز طبیعی و قیمت بالای ال‌ان‌جی دچار خاموشی و بحران اقتصادی شد، قصد دارد ظرفیت تولید برق با سوخت زغال‌سنگ خود را چهار برابر کند. همچنین فشارها بر بازار ال‌ان‌جی باعث شد که تولید برق با سوخت گازوئیل تا 17 درصد افزایش یابد؛ زیرا کشورها به دنبال منابع انرژی ارزان‌تر و مطمئن‌تر بودند. بحران برای کشورهایی که از عهده افزایش قیمت‌ها بر نمی‌آمدند، از جمله در خود اتحادیه اروپا، یک مؤلفه انسانی ویرانگر هم داشت. به گزارش اکونومیست، افزایش قیمت انرژی جان دست کم 68000 اروپایی را گرفته است.
واکنش آلمان به بحران انرژی، اهمیت بالای انعطاف‌پذیری در سیاست و استراتژی انرژی را نشان می‌دهد. آلمان بر این باور است که چرخش سریع به سمت استفاده از ال‌ان‌جی احتمالاً یک راه‌حل کوتاه‌مدت خواهد بود؛ بنابراین تا حد زیادی از محدود کردن خود در قراردادهای بلندمدت ال‌ان‌جی اجتناب کرد و به جای ساخت پایانه‌های دائمی ال‌ان‌جی که احتمالاً برای چندین دهه مورد استفاده قرار می‌گیرند، اجاره اف‌اس‌آریو را انتخاب کرد که می‌تواند با تغییر نیازها به مکان‌های دیگر منتقل شود. به طور معمول، چهار سال طول می‌کشد تا آلمان یک پروژه بزرگ انرژی را تکمیل کند که بیشتر این زمان به برنامه‌ریزی، مجوز، آزمایش و صدور گواهینامه اختصاص می‌یابد. اما این کشور با اقدام سریع و همکاری بین شرکت‌های خدماتی ، مقامات دولتی و سیاستمداران، اولین اف‌اس‌آریوی خود را در Wilhelmshaven طی 10 ماه به بهره‌برداری رساند.
آلمان همچنین با عقب‌نشینی از دو دهه سیاست انرژی خود، انعطاف‌پذیری اش را نشان داد و اعلام 27 نیروگاه غیرفعال زغال‌سنگ را تا مارس 2024 مجدداً راه‌اندازی می‌کند، انجام شد. فرانسه، اتریش، ایتالیا و هلند نیز برنامه‌های خود را برای راه‌اندازی مجدد نیروگاه‌های زغال‌سنگ غیرفعال، حتی در شرایطی که مصرف زغال‌سنگ در اروپا با وجود افزایش سریع ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر رو به کاهش است، اعلام کردند. اجرای چنین اقداماتی ناگزیر هزینه زیست‌محیطی دارد.
بحران انرژی که پس از بحران میان روسیه و اوکراین رخ داد، منجر به توجه کشورهای اروپایی به مسائل مربوط به اتکای بیش از حد به یک تأمین‌کننده یا منبع انرژی واحد شد؛ بطوری که به نظر می‌رسد کشورها با ترکیب انرژی متنوع، از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، گاز طبیعی و هسته‌ای، به دنبال افزایش انعطاف‌پذیری برای کاهش مسائل مربوط به اختلالات عرضه ناشی از تنش‌های ژئوپلیتیک، بلایای طبیعی و سایر رویدادهای پیش‌بینی نشده هستند. برای مثال، اتحادیه اروپا وابستگی خود را به گاز طبیعی روسیه به وسیله افزایش واردات ال‌ان‌جی از قطر و ایالات متحده، کاهش داد. چندین کشور آسیایی و اروپایی هم با انجام اقدامات کوتاه‌مدت برای افزایش استفاده از نفت به‌منظور تولید برق، اتکای خود را به گاز کاهش دادند.
سرمایه‌گذاری در گستره‌ی وسیعی از منابع انرژی نیز می‌تواند به کشورها اطمینان دهد که هم برای اختلالات آینده و هم برای گذار بلندمدت به سوخت‌های کم‌کربن آماده هستند. ایالات متحده چنین سرمایه‌گذاری‌هایی را از طریق چند طرح بلندپروازانه دنبال می‌کند. به عنوان مثال در قانون کاهش تورم، 369 میلیارد دلار هزینه و اعتبارات مالیاتی طی 10 سال برای امنیت انرژی و برنامه‌های تغییرات آب و هوایی، از جمله هیدروژن پاک، انرژی هسته‌ای بدون انتشار و جذب و ذخیره کربن در نظر گرفته شده است.
اتحادیه اروپا نیز در نظر دارد به طور جدی روی آینده انرژی خود سرمایه‌گذاری کند. به عنوان مثال هدف قانون پیشنهادی Net Zero Industry Act اتحادیه اروپا، افزایش تولید فناوری‌های انرژی پاک است. همچنین سایر قوانین پیشنهادی به دنبال تأمین منابع متنوع، مقرون‌به‌صرفه و پایدار مواد خام حیاتی و مورد نیاز برای راه‌حل‌های انرژی پاک هستند. طرح Green Deal Industrial کمیسیون اروپا  نیز شامل اقدامات پیشنهادی برای سرعت بخشیدن به کربن‌زدایی صنعت و تقویت رقابت جهانی روی فناوری‌های سبز است.
شرکت‌ها نیز می‌توانند در آینده زیرساخت‌های انرژی موجود خود را اثبات کنند. SoCalGas، بزرگ‌ترین توزیع‌کننده گاز طبیعی ایالات متحده  قصد دارد در آینده از خطوط لوله گاز و تأسیسات ذخیره‌سازی خود برای هیدروژن و گاز طبیعی تجدیدپذیر استفاده کند. هلند نیز در حال تغییر کاربری خط لوله گاز طبیعی برای انتقال هیدروژن است.
سال گذشته ، افزایش قیمت گاز طبیعی و برق اروپا و سایر مناطق، نتایج متفاوتی ((بازده بد ) و (بازده خوب )) داشت. بازده بد رشد را کاهش می‌دهد و در برخی موارد سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد؛ زیرا خانوارهای کم‌درآمد مصرف انرژی مورد نیاز خود را کاهش می‌دهند. اما بازده خوب بدون کاهش رشد اقتصادی و آسیب رساندن به سلامت انسان، تقاضای انرژی را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال می توان از موتورخانه‌هایی با راندمان بالاتر استفاده کرد. بازده خوب شانس بیشتری برای ایجاد کاهش پایدار در تقاضا دارد و کشورها را قادر می‌سازد تا سریع‌تر به اهداف آب و هوایی خود دست یابند.

 پیامدهای این چند درس، به اقدامات آینده تولیدکنندگان انرژی کمک می‌کند. درواقع تولیدکنندگان انرژی باید سبد خود را متنوع کنند و سبد انرژی ایشان درعین‌حال که متعهد به کاهش شدت کربن در طول زمان است، شامل انواع سوخت از منابع پراکنده جغرافیایی باشد. باید اطمینان حاصل شود که در صورت بروز اختلال در یک یا چند مسیر، انرژی را می‌توان از مسیرهای دیگر به کاربران نهایی ارسال کرد. همچنین لازم است اطمینان حاصل شود که در صورت نیاز ناگهانی، ظرفیت اضافی کافی برای افزایش تولید انرژی و جریان وجود دارد. قراردادها و روابط تجاری هم در افق‌های زمانی مختلف حفظ شود تا ریسک به حداقل و انعطاف‌پذیری به حداکثر برسد.
باید توجه داشت که نوسانات قیمت، گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر را پیچیده خواهد کرد. بهتر است از دوره‌های قیمت بالای انرژی برای انعطاف‌پذیری بیشتر با سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک و بهبود مدیریت ریسک از طریق پوشش‌دهی مالی ، حفظ ظرفیت کمکی  و افزایش ذخیره‌سازی استفاده شود. درعین‌حال که زیرساخت‌های کم‌کربن ساخته شده است، تا در صورت نیاز، به سوخت‌های با کربن بالا روی آورده شود.  و در نهایت اینکه ، زیرساخت‌های موجود سوخت فسیلی از نظر تغییر کاربری به  شکل سوخت‌های کم‌کربن مانند هیدروژن ارزیابی شود.

4-    منابع
https://www.bcg.com/publications/2023/lessons-from-energy-crisis-due-to-war-in-ukraine