آیا  بدل شدن ترکیه  به یک هاب گازی از نظر سیاسی برای اروپا مطلوب خواهد بود؟ 

هفته چهارم آذر1401 خانه گاز ایران   

از ماه گذشته زمزمه های مذاکره بین روسیه و ترکیه برای ایجاد یک هاب گاز در ترکیه به گوش می رسد. این کشور که یکی از بزرگترین خریداران گاز روسیه است، گزینه ای است برای تغییر مسیر آن بخش از گاز که دیگر در اروپا به فروش نمی رود.  

از ماه گذشته زمزمه های مذاکره بین روسیه و ترکیه برای ایجاد یک هاب گاز در ترکیه به گوش می رسد. این کشور که یکی از بزرگترین خریداران گاز روسیه است، گزینه ای است برای تغییر مسیر آن بخش از گاز که دیگر در اروپا به فروش نمی رود.  
با این حال، بحث بر سر مثبت بون یا نبودن این ایده آغاز شد. چه اتفاقی می افتد که اروپا بعد از تحریم ها علیه روسیه، از جمله در صنعت انرژی و نفت و زغال سنگ، در مورد تحریم گاز صحبتی نمی کند؟
به گفته برخی از تحلیلگران، ایده یک هاب گاز جدید در ترکیه بیهوده است زیرا بزرگترین بازار گاز در مجاورت ترکیه، اروپا است و اروپا تمایلی به خرید گاز روسیه ندارد. با این حال خرید ال ان جی روسیه از سوی اروپا در سال جاری رکورد زد.
به نظر می رسد در بین کارشناسان این اتفاق نظر وجود دارد که بدون ادامه جریان گاز روسیه از طریق اوکراین و تنها از طریق ذخیره سازی و واردات ال ان جی، اروپا برای عبور از زمستان با مشکل مواجه خواهد شد. 
رویترز این هفته در بخشی از گزارش خود در رابطه با قابلیت ایجاد یک هاب گاز جدید در ترکیه اظهار کرد: از آغاز سال جاری، صادرات گاز روسیه به اروپا بیش از 40 درصد کاهش یافته است. بخش عمده این کاهش نتیجه پشت کردن خریداران اروپایی به گاز روسیه نبود؛ بلکه این کاهش نتیجه مشکلات توربین نورد استریم 1، بسته شدن خط لوله دیگری که از اوکراین می گذرد و در نهایت خرابکاری در نورد استریم 1 و 2 بود. با این حال ظرفیت گاز و خط لوله در دسترس است. 
استفاده از خط لوله ترک استریم به ترکیه نیز بسیار کمتر از ظرفیت سالانه 5/31 میلیارد متر مکعب است. تخمین زده شده است که تا  تاریخ 21 نوامبر، به دنبال صادرات 6/10 میلیارد متر مکعب گاز در سال جاری، حدود 60 درصد از ظرفیت این خط لوله استفاده نشده است. 
ترکیه گفته است که امکان گنجاندن خط لوله گاز طبیعی ترانس آناتولی (TANAP) که گاز طبیعی آذربایجان را به مرز ترکیه می‌رساند نیز در این پیشنهاد وجود دارد. ترکیه و آذربایجان ماه گذشته توافق کردند که ظرفیت خط لوله را از 16 میلیارد متر مکعب فعلی در کوتاه مدت دو برابر کنند و در 23 نوامبر روسای گازپروم روسیه و شرکت انرژی دولتی آذربایجان سوکار،  در مسکو دیدار کردند.
 گفته می شود راه اندازی  زیرساخت های جدید پرهزینه حداقل سه تا چهار سال طول می کشد. در آینده نزدیک، اروپا نمی تواند بدون گاز روسیه دوام بیاورد.  با این حال، در بلندمدت، این قاره هدفی جاه طلبانه دارد که این وابستگی را با جایگزینی منابع دیگر، عمدتاً به شکل گاز طبیعی مایع، از بین ببرد.
برخی بر این باورند که هاب گازی ترکیه راهی مناسب برای ادامه فروش گاز روسیه به اروپا «بدون روس نامیدن» آن خواهد بود و این، از نظر سیاسی برای نخبگان سیاسی اروپا مطلوب تر است.
با پیشنهاد ایجاد هاب گازی در ترکیه، روسیه به ایده دیرینه خود خواهد رسید تا دو خط به خط لوله فعلی ترک استریم اضافه کند تا ظرفیت سالانه آن دو برابر شده و به 63 میلیارد مترمکعب برسد.
رویترز به نقل از یک منبع از گازپروم گفت که «این گاز روسیه نیست، بلکه گاز از یک هاب خواهد بود». طبق اظهارات  یک منبع تجاری در اروپا، چین که در سال 2021 با پشت سر گذاشتن ژاپن به بزرگترین واردکننده ال ان جی در جهان تبدیل شد، در حال حاضر ال ان جی روسیه را بدون برچسب «ساخت مسکو» به فروش می رساند.
«الکساندر گریازنوف»، مدیر رتبه بندیS&P Global، با اشاره به اینکه اروپا برخلاف نفت، تحریمی بر گاز روسیه اعمال نکرده است، بیان کرد اروپا می تواند از طریق واسطه هایی از مسکو گاز بخرد. وی اظهار داشت: «بعید است اروپا بخواهد قراردادهای مستقیم با روسیه منعقد کند، اما خرید آزادانه حجم هایی در بازار تک محموله در ترکیه از نظر سیاسی قابل قبول خواهد بود». 
برای ترکیه، این هاب فرصتی برای افزایش نفوذ منطقه‌ای خود در مسائل انرژی خواهد بود تا بتواند تبدیل به شریان اصلی گاز  برای اروپای بدون انرژی شود؛ اروپایی که ناچار است این واقعیت را بپذیرد که نمی‌تواند به تنهایی از طریق واردات ال ان جی ادامه دهد. 
ممکن است راه اندازی یک هاب گازی به آن اندازه ای که روسیه و ترکیه در مورد آن بحث می کنند امکانپذیر نباشد، زیرا یک اقدام پرهزینه خواهد بود و سرمایه گذاری  بر روی آن هنوز انجام نشده است. از طرفی به دلیل نقش روسیه، این احتمال وجود دارد که این پروژه  بدون مشارکت سرمایه های غربی انجام شود  و هرگز از مرحله برنامه ریزی فراتر نرود. با این حال، این واقعیت باقی است که اروپا به گاز نیاز دارد و همانطور که در آخرین قرارداد ال ان جی آلمان از قطر مشخص است، آماده است زمانی که امنیت انرژی در خطر است، در اولویت های سیاسی خود تجدید نظر کند.

 

پربازدیدترین خبرها

ارتباط با ما

آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، روبروی پارک
ملت، کوچه شهید سلطالی، شماره ۶۵

تلفن: ۶۰-۲۲۰۲۹۳۵۱

info@gashouse.ir :پست الکترونیک

لینک های مرتبط

وزارت نفت

شرکت ملی گاز ایران

شرکت ملی نفت ایران

موسسه مطالعات بین المللی انرژی



خانه مطالعات راهبردی گاز به منظور استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی برای پاسخ گویی به نیازهای مطالعالی، پژوهشی و تحقیقاتی شرکت ملی گاز ایران در حوزه مطالعات راهبردی در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ تأسیس و افتتاح شد.