با پذیرش گذار انرژی در خاوریانه، کشورهای این حوزه به تهیه پیشنویس چشمانداز و سیاستهایی متفاوت روی آوردند که هیدروژن کمکربن، نقشی اساسی در استراتژی انرژی اکثر آنها ایفا میکند. هیدروژن آبی به دلیل دسترسی خاورمیانه به منابع گاز طبیعی کمهزینه، ظرفیت ذخیرهسازی دیاکسیدکربن، وجود زیرساخت گازی، امکانات تولید هیدروژن و مقررات کاهش انتشار گازهای گلخانهای برای این حوزه بسیار مناسب است. هیدروژن سبز نیز به دلیل موقعیت و میزان تابش خورشیدی بالا برای خاورمیانه مناسب بوده و سهم برق تجدیدپذیر برای بخش برق نیز به طور پیوسته در این منطقه در حال افزایش است.
چالشهای دستیابی به خالص انتشار صفر در سال 2050، به اندازه ای بزرگ است که به هیچ وجه نمیتوان بدون حجم زیادی از هیدروژن کمکربن ، جذب و ذخیره کربن / جذب، استفاده و ذخیره کربن به آن دست یافت.
شکل 1: مقایسه اهداف و میزان انتشار جهانی دیاکسیدکربن مرتبط با انرژی:
وضعیت پایه چشمانداز گذار انرژی در مقایسه با سناریو گذار انرژی تسریع شده-1.5
Source: Wood Mackenzie.
شکل2: زنجیره ارزش هیدروژن
این منطقه دارای شرايطي است كه آن را براي توسعه صنعت هيدروژن آبي مناسب مي كند:
1. قیمتهای پایین گاز طبیعی: امروزه محرک اصلی هزینه هیدروژن خاکستری و آبی، قیمت گاز طبیعی است.
2. ظرفیت ذخیرهسازی دیاکسیدکربن: به دلیل دههها اکتشاف نفت و گاز، زمینشناسی منطقه به خوبی شناخته شده و مخازن تخلیه شده با قابلیت تزریق بالا در دسترس است.
3. وجود شبکه خط لوله گاز طبيعي: خطوط لوله در مسافت کوتاه مقرون به صرفهترین روش برای انتقال دیاکسیدکربن است.
هیدروژن سبز به دلیل موقعیت و میزان تابش خورشیدی بالا برای خاورمیانه مناسب بوده و سهم برق تجدیدپذیر نیز به طور پیوسته در این منطقه به دو دليل در حال افزایش است:
1. دسترسی به منابع انرژی تجدیدپذیر: سایتهای خاورمیانه بالاترین میزان تابش خورشیدی را دارند و از طرفي اين منطقه دارای سواحل بادخیز است.
2. مشوقهای دولتی: امارات متحده عربی و عربستان سعودی، اهدافی را به منظور دستیابی به خالص انتشار صفر به ترتیب برای سالهای 2050 و 2060 مشخص کردهاند.
جدول2: استراتژیهای ملی انرژی خاورمیانه از نظر تولید و استفاده از هیدروژن بسیار متفاوت است.
آینده پروژههای هیدروژن سبز خاورمیانه، در کشورهای امارات متحده، عربستان سعودی و عمان متمرکز شده است. ظرفیت اعلام شده جهانی آمونیاک کمکربن به میزان 52.4 میلیون متریک تن در سال افزایش مییابد که 25درصد آن باید از خاورمیانه تامین شود و خاورمیانه بعنوان بازیگر اصلی در توليد آمونیاک کمکربن شناخته میشود، اما همچنان درباره زمان اتمام واقعی این پروژهها نااطمینانی وجود دارد. آرامکو (عربستان سعودی) با ارسال اولین محموله آمونیاک آبی جهان به ژاپن و به دنبال آن ادنوک شبکه عرضه خود را به نمایش گذاشتند.
شرکت ملی نفت ابوظبی(ادنوک) و شرکت نفت عمان با پروژهها، توافقنامهها و مشارکتهای متعدد، در این راه پیشرو هستند. وجود گاز طبیعی ارزان قیمت در منطقه، هیدروژن آبی را به کم هزینهترین گزینه کمکربن، حتی در بلندمدت برای خاورمیانه تبدیل میکند، اما هیدروژن سبز باید تا سال 2030 رقابتی شود.تابش بالای خورشید، منابع گاز فراوان و موقعیت جغرافیایی مرکزی خاورمیانه، در عین افزوده شدن هزینههای میان دستی به هزینههای تولید، این مزیت را برای این منطقه فراهم آورده است تا موقعیتی مناسب برای صادرات هیدروژن کمکربن به اروپا و آسیای شمال شرقی داشته باشد.با توجه به نقش هیدروژن و آمونیاک در نقشه راه ژاپن و کره جنوبي برای دستیابی به خالص صفر، اين كشورها بازار اصلی هدف، برای تولیدکنندگان خاورمیانه هستند.
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، روبروی پارک
ملت، کوچه شهید سلطالی، شماره ۶۵
تلفن: ۶۰-۲۲۰۲۹۳۵۱
info@gashouse.ir :پست الکترونیک
خانه مطالعات راهبردی گاز به منظور استفاده بهینه از ظرفیتها و توانمندیهای موسسه مطالعات بینالمللی انرژی برای پاسخ گویی به نیازهای مطالعالی، پژوهشی و تحقیقاتی شرکت ملی گاز ایران در حوزه مطالعات راهبردی در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ تأسیس و افتتاح شد.