ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اصرار دارد که 48 کشور غیردوست از جمله ایالات¬متحده، بریتانیا و اعضای اتحادیه اروپا هزینه گاز روسیه را به روبل بپردازند. اين خواسته فراتر از تحریک و تهديد نمايشي است. این کشور قصد دارد مقابله به مثل در مقابل تحریم¬ها داشته باشد و طرف هاي مقابل را به دلیل وابستگی مجبور کند در شرایط سخت کشور روسیه شریک شوند تا بتواند از اين طريق جلوی کاهش بیشتر ارزش روبل را بگیرد و به بیان دیگر هژمونی ارزهای اصلی دلار و یورو را به چالش بکشد. به عبارت¬دیگر این¬کار یک استراتژی برای وادار کردن غرب به کاهش اثرات تحریم های خود بر روسیه به دلیل تهاجم این کشور به اوکراین است. در سال 2021، این کشورها تقریباً 69 میلیارد دلار به گازپروم، شرکت دولتی گاز روسیه، پرداخت کرده اند. برای انجام مقیاس مشابهی از پرداخت-ها در سال 2022، این کشورها باید حدود 6 تا 7 تریلیون روبل تهیه کنند. پوتین در دیدار با مقامات بانك مركزي روسيه در 23 مارس گفته است که چگونه می تواند این معاملات را بر پايه روبل انجام دهد. از این رو جا دارد فضای کنونی این تصمیم، کمی بیشتر واکاوی شود.
2.    ارزیابی گزارش:نکات محوری
رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین در 23 مارس به گازپروم دستور داد تا گاز به اروپا را به روبل بفروشد و تهدید کرد که این اقدام را به سایر صادرات نیز گسترش خواهد داد، اقدامی که قیمت ها را افزایش داد. در پي اظهارات پوتين، قیمت گاز 10 درصد افزایش یافت و معاملات آتی ICE برنت از 1240 دلار در 1000 مترمکعب به 1359 دلار در 1000 متر مکعب افزایش یافت.
تمایل روسیه به دور شدن از دلار آمریکا از زمان حمله به اوکراین افزایش یافته است. امکان محدود کردن دسترسی روسیه به دلار آمریکا برای اولین بار در سال 2014 در بحث تحریم های احتمالی در پاسخ به الحاق کریمه به روسیه مطرح شد. از زمان حمله روسیه به اوکراین در 24 فوریه، ارزش روبل 26 درصد در برابر یورو و تقریبا 30 درصد در برابر دلار آمریکا کاهش یافته است.
نگرانی¬ها در مورد قابل اعتماد بودن صادرات گاز روسیه به اروپا در بحبوحه نگرانی کرملین در واکنش به تحریم های آمریکا و اروپا افزایش یافته است. کشورهای اتحادیه اروپا در حال بررسی محدودیت‌هایی بر واردات هیدروکربن‌های روسیه هستند و تحریم‌های غرب خطر واکنش روسیه را افزایش می‌دهد که شامل محدود کردن عرضه انرژی به اروپا می‌شود. بنابر اظهارات مقامات روسیه، این کشور مطمئناً به عرضه گاز طبیعی مطابق با حجم، قیمت و اصول قیمت¬گذاری که در قراردادهای موجود تعیین شده است، ادامه خواهد داد.گازپروم گفته است که عرضه گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین به طور عادی انجام می شود و در 23 مارس به 106.5 میلیون متر مکعب خواهد رسید. 
از زمانی که مسکو در 24 فوریه نیروهای خود را به اوکراین فرستاد، کشورهای اروپایی و ایالات متحده تحریم های سنگینی را علیه روسیه اعمال کرده اند، اما اروپا برای گرمایش و تولید برق به شدت به گاز روسیه وابسته است و اتحادیه اروپا در مورد تحریم بخش انرژی روسیه دچار اختلاف نظر شده است. 
پیام پوتین  و روسیه اين است كه اگر گاز ما را می خواهید، ارز روسیه را باید بخرید. هنوز مشخص نیست که آیا روسیه این قدرت را دارد که به طور یکجانبه قراردادهای موجود را که بر اساس یورو توافق شده اند تغییر دهد یا خیر. 
گاز روسیه حدود 40 درصد از کل مصرف اروپا را تشکیل می دهد. واردات گاز اتحادیه اروپا از روسیه در سال 2022 بین 200 تا 800 میلیون یورو (880 میلیون دلار) در روز در نوسان بوده است. روسیه اعلام کرده است که به عرضه گاز طبیعی مطابق با حجم و قیمت که در قراردادهای قبلی منعقد شده است، ادامه خواهد داد. تنها تغییرات بر ارز پرداختی تأثیر خواهد گذاشت که به روبل روسیه تغییر خواهد کرد. مقامات كشورهاي اروپایی نظیر آلمان این درخواست روسیه را نقض قرارداد خواندند و سایر خریداران گاز روسیه نیز این موضوع را تکرار  و آن را  به منزله نقض قوانین پرداختی که در قراردادهای فعلی گنجانده شده است.عنوان كردند بانک های بزرگ تمایلی به سرمايه گذاري و تجارت در روسیه ندارند و این امر تقاضای روسیه را پیچیده¬تر می¬کند.

نمودار1 :سهم عرضه گاز از روسیه به کشورهای منتخب اروپایی(2020)

Source:Statista 2022
 

در میان اقتصادهای بزرگ اروپا، آلمان حدود نیمی از گاز خود را از روسیه وارد می کند، در حالی که فرانسه تنها یک چهارم گاز خود را از این کشور تامین می کند. بزرگترین منبع گاز فرانسه نروژ است که 35 درصد تقاضاي آن را تامین مي كند. ایتالیا همچنین با وابستگی 46 درصدی به گاز روسیه یکی از کشورهایی است که بیشترین تأثیر را خواهد پذیرفت. بریتانیا در موقعیت متفاوتی قرار دارد و نیمی از عرضه گاز خود را از منابع داخلی و نيم ديگر را  از نروژ و همچنین قطر گاز وارد می کند. اسپانیا نيز در فهرست مشتریان عمده روسیه قرار ندارد و بزرگترین شرکای تجاری این کشور الجزایر و ایالات متحده هستند.
البته بعضی از مقامات اروپایی اعلام می دارند که خطری برای عرضه گاز وجود ندارد و طرف مالی در بلغارستان وجود دارد که می تواند معامله را به روبل نیز انجام دهد. مشخص نیست که آيا با توجه به مقیاس این خریدها، مشتریان اروپایی به آساني می توانند پرداخت های خود را به روبل تغییر دهند يا خير. با این حال، بانک مرکزی روسیه می‌تواند نقدینگی بیشتری را به بازارهای ارز ارائه کند که مشتریان و بانک‌های اروپایی را قادر می‌سازد تا روبل مورد نیاز خود را تامین کنند. پوتین و مقامات روسیه اعلام کرده اندکه دولت و بانک مرکزی یک هفته فرصت دارند تا راه حلی برای انتقال عملیات به ارز روسیه ارائه دهند و به گازپروم دستور داده  شده است تا تغییرات مربوطه را در قراردادها  اعمال کنند. 
 معاملات با شرکت ها و نمايندگان کشورهاي مذكور باید توسط کمیسیون دولتی روسيه تایید شود. این کشورها شامل ایالات متحده، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بریتانیا، ژاپن، کانادا، نروژ، سنگاپور، کره جنوبی، سوئیس و اوکراین است. برخی كشورها  از جمله ایالات متحده و نروژ، گاز روسیه را خریداری نمی کنند. ایالات متحده در حال رایزنی با متحدان خود در مورد این موضوع است و هر کشور تصمیم خود را خواهد گرفت. ایالات متحده قبلا واردات انرژی روسیه را ممنوع کرده است.

وابستگی کشورهای اروپایی به گاز روسیه و سایر منابع هيدروكربني اين كشور از زمان حمله مسکو به اوکراین در 24 فوریه و اعمال تحریم های بعدی غرب با هدف انزوای اقتصادی روسیه در کانون توجه قرار گرفته است. گاز روسیه حدود 40 درصد از کل مصرف اروپا را تشکیل می دهد. این اقدامات اتخاذ شده توسط روسیه ممکن است به عنوان عامل تحریک آمیز تفسیر شود و ممکن است احتمال تشدید تحریم های کشورهای غربی بر انرژی روسیه را افزایش دهد. همانطور که کمیسیون اروپا اعلام كرده است که قصد دارد وابستگی اتحادیه اروپا به گاز روسیه را در سال جاری به میزان دو سوم کاهش دهد و به اتکای خود به گاز روسیه خیلی زودتر از سال 2030 پایان دهد. اما هنوز برخلاف ایالات متحده و بریتانیا، کشورهای اتحادیه اروپا بخش انرژی روسیه را تحریم نکرده اند.کشور روسیه فهرستی از کشورهای غیر دوست را تهیه كرده و با این فعالیتها به نظر می رسد که قصد دارد اهداف تحریمی خود از سمت غرب را شکست دهد و هژمونی ارزهای اصلی دلار و یورو را به چالش بکشد. در صورت ادامه این شرایط، خریداران گاز باید ابتدا روبل را از بانک مرکزی روسیه یا از بازار ارز خریداری کنند. در نتیجه تقاضا برای روبل به طور پیوسته افزایش مي یابد و کاهش شدید ارزش پول متوقف شده و حتی معکوس خواهد شد، به طوریکه پس از اعلام اين تصميم روسیه، ارزش روبل در برابر دلار ۷ درصد افزایش یافت. اگر دولت‌های غربی این راه‌ را دنبال کنند، بانک مرکزی روسیه مجبور نیست ذخایر دلاری و یورویی خود را برای حمایت از روبل خرج کند. البته بیش از نیمی از ذخایر خارجی روسیه به دلیل تحریم‌ها مسدود شده است. اگر بانک مرکزی روسیه به دليل نگراني از مسدود شدن خریدهای جدید دلار یا یورو، از پذیرش این ارزها خودداری کند، ممکن است پیچیدگی بیشتری ایجاد شود. ایالات متحده و اتحادیه اروپا ممکن است مجبور شوند این پرداخت ها را از طریق یک ارز واسطه سوم مانند یوان چین انجام دهند. راه دیگر کشورهای غربی برای به دست آوردن روبل، فروش کالاها و خدمات به روسیه در ازای پرداخت روبل است. اما در حال حاضر، تحریم‌های معاملات مالی، اکثر این فروش‌ها را غیرقانونی می‌کند. حال باید دید در این جنگ و بحران چه کسی با قدرت بیشتر سیاست خود را غالب خواهد کرد و به اهداف خود خواهد رسید.