انتظار مي رود صادرات الانجی نیجریه، به دلیل ادامه عملکرد ضعیف در بخش بالادستی، مداخلات دولت و خرابکاری در زیرساختهای نفت و گاز این کشور، 0.27 میلیون تن از ماه ژوئن تا دسامبر کاهش یابد. صادرات الانجی این کشور نيز از ژانویه تا آوریل، 0.45 میلیون تن (هفت محموله) کاهش داشته و طبق گزارشها، تاسیسات مایعسازی جزیره بانی با ظرفیت توليد 22 میلیون تن در سال LNG، در ماههای اخیر به دلیل کمبود خوراک، با 70 درصد ظرفیت استاندارد کار میکند.
انتظار مي رود صادرات الانجی نیجریه، به دلیل ادامه عملکرد ضعیف در بخش بالادستی، مداخلات دولت و خرابکاری در زیرساختهای نفت و گاز این کشور، 0.27 میلیون تن از ماه ژوئن تا دسامبر کاهش یابد. صادرات الانجی این کشور نيز از ژانویه تا آوریل، 0.45 میلیون تن (هفت محموله) کاهش داشته و طبق گزارشها، تاسیسات مایعسازی جزیره بانی با ظرفیت توليد 22 میلیون تن در سال LNG، در ماههای اخیر به دلیل کمبود خوراک، با 70 درصد ظرفیت استاندارد کار میکند.
جزیره بانی گاز خوراک الانجی را از چندین سرمایه گذاری مشترک ، بین دولت نیجریه و شرکتهای عملیاتی نفتی یکپارچه در میادین خشکی و فراساحلی منطقه دلتای نیجر تامین میکند، درواقع بخش عمدهای از این خوراک از شرکتهای نفتی یکپارچه شل (شرکت توسعه نفت شل در نیجریه ) ، انی (شرکت نفت آجیپ نیجریه ) و توتال انرجیز نیجریه و مقدار کمی از آن (کمتر از 1 درصد) از منابع پالايشگاه نفت نیجر دلتا تامین میشود. این گاز تحت قراردادهای take-or-pay به شرکت الانجی نیجریه فروخته و از طریق شش سیستم مستقل انتقال گاز و از طریق خط لوله اختصاصی توتال انرجیز منتقل میشود.
شرکت الانجی نیجریه عمده گاز موردنياز خود را از شرکت شل نیجریه در میدان Gbaran-Ubie (OML 28) و کارخانه سوکو (OML 23) دریافت میکند، که در مجموع نیمی از کل خوراک شرکت الانجی نیجریه است و مابقی آن عمدتاً از میادین واقع شده در دلتای نیجر تامین میشود. بر اساس دادههای منتشر شده توسط شرکت ملی نفت نیجریه ، کل گاز خوراک دریافت شده در سال 2021، 4.08 میلیون تن کاهش یافته و به 18.8 میلیون تن رسیده است. در دو ماه اول سال 2022، حجم بیشتری از گاز خوراک کاهش یافت و به 1.55 میلیون تن در ژانویه و 1.33 میلیون تن در فوریه (کاهش 0.35 میلیون تن در ماه) رسید. مسائل فنی و ناامنی در دلتای نیجر باعث آهستهتر شدن تولید گاز شده است که در سال گذشته به منظور مطابقت با کاهش اوپک پلاس نيز قدري کاهش یافت. ميادين تولید نفت خام Bonny، Bonga و EA که گاز را به شرکت الانجی نیجریه ارسال میکنند، بهطور متوسط ۰.۵۷ میلیون بشکه در روز در سه ماهه اول سال 2022،(0.13 میلیون بشکه در روز کمتر از مقدار متوسط سالانه و 0.32 میلیون بشکه در روز کمتر از سه ماهه اول سال 2020 ) گاز عرضه كرده اند. ضمناَ بخشي از گاز میادین Bonga و EA از طریق سیستم خط لوله اسکراووس-لاگوس به بازار داخلی منحرف شده که منجر به کاهش بیشتر گاز خوراک میشود.
شکل 1: خوراک گاز شرکت الانجی نیجریه (دوره تاریخی)، Mt شکل 2: خوراک گاز شرکت الانجی نیجریه، Mt
Source: NNPC, Energy Aspects Source: NNPC, Energy Aspects
صادرات ماهانه الانجی در سه ماهه اول 2022، با کاهش 0.38 میلیون تن به 1.41 میلیون تن در ماه رسیده است که بالاتر از تعهدات قراردادی (حدود 1.39 میلیون تن در ماه) است و دادههای Kpler نشان میدهد که محمولههای الانجی نیجریه در ماه آوریل، تقریباً یک محموله بوده است. محدودیتهای عملیاتی نیز در مقدار تولید گاز شرکتهای سرمایهگذاری مشترک نمایان است. میانگین تولید شرکت شل نیجریه بین سپتامبر 2021 و فوریه 2022، 49 میلیون متر مکعب در روز بوده که 41 میلیون مترمکعب در روز کمتر از سال گذشته است. شرکت ملی نفت نیجریه از دسامبر 2020 تولید خود را از سرمایهگذاری مشترک انی گزارش نکرده است، اما تولید انی در نیجریه به 2.24 میلیارد مترمکعب در سال 2021 کاهش یافته است که 1.93 میلیارد مترمکعب کمتر از تولید گزارش شده در سال 2020 است. در نیمه دوم سال 2022، به دلیل تداوم ضعف در تولید گاز همراه ، که دو سوم کل تولید گاز نیجریه را تشکیل میدهد، دسترسی به گاز خوراک تضعيف شده است. محدودیتهای سرمایه، زیرساختهای قدیمی و کاهشهای طبیعی همچنان فشار قابلتوجهی بر سطوح تولید وارد میکنند. خرابکاری در زیرساختهای نفتی نیز عامل دیگری است که بر تولید اثر منفی خواهد گذاشت. برخی از شرکتهای نفتی یکپارچه، نظیر شل و اکسون موبیل، در پاسخ به شرایط سخت عملیاتی و فشار سهامداران برای کاهش سبد سوختهای فسیلی، شروع به واگذاری داراییهای خود در خشکی و آبهای کم عمق نیجریه کردهاند. توتالانرجیز نیز شروع به واگذاری 10 درصد از سهام خود در سرمایه گذاری مشترک با شل نیجریه کرده است. در چنین شرایطی خروج شرکتهای نفتی یکپارچه خطری اساسی برای بازگشت کوتاهمدت تولید بالادستی به حساب میآید، زیرا نامزدهای تصاحب داراییها شرکتهای منطقهای و محلی هستند که تخصص و تامین مالی شرکتهای نفتی یکپارچه را ندارند.
رشد بخش فراساحلی ممکن است به جبران کاهش داراییهای خشکی کمک کند، اما زمان میبرد تا این پروژهها به جریان بیفتند. شل اخیراً تصمیم گرفته است سرمایه گذاری نهایی را برای گسترش میدان دریایی بونگا جنوب غربی (برای سال 2024) کاهش دهد و تخمین زده میشود راهاندازی این میدان تا سال 2028 به تعویق بیفتد. تولید نیجریه در کوتاه مدت، برای مناقصاتی که اخیراً منعقد شده (اعطای 57 میدان حاشیهای) است، به دلیل دریافت مجوزهای عملیاتی و تکمیل قراردادهای حق امتیاز اصلی، افزایش نخواهد یافت، این در حالی است که چندین برنده نیز قادر به پرداخت هزینه هاي قراردادي نبودند، که منجر به لغو مجوز آنها توسط دولت نیجریه شد. پروژه گاز آسا در شمال اوهاجی جنوبی نيز که ظرفیت آن 8.5 میلیون مترمکعب در روز گاز بوده و قرار است در اواسط سال 2023 عرضه شود، تنها بازار داخلی را تامین میکند. از این رو، علیرغم درخواست سال گذشته شرکت الانجی نیجریه مبنی بر افزایش مجدد مایعسازی در سال 2022، براي تامين گاز خوراک کارخانه بانی همچنان در مضیقه قرار خواهد گرفت.
شکل 3: تولید گاز نیجریه (دوره تاریخی)، mcm/d شکل 4: تولید ناخالص گاز نیجریه، mcm/d
Source: NNPC, Energy Aspects Source: NNPC, Energy Aspects
در ماه آوریل2022، درخواستي از سوي دولت نیجریه به شرکتهای سرمایهگذاری مشترک مبنی بر تهیه گاز خوراک از منابع ثالث، مطرح شد و طبعاَ شرکتها نیز این درخواست را نپذيرفتند، تولیدکنندگان ثالث در نبود محدودیت قیمت برای فروش گاز به شرکت الانجی نیجریه، به احتمال زیاد به دنبال قیمتهای بالاتر متناسب با بازارهای بین المللی هستند و به همين دليل توافق شرکای سرمایهگذاری مشترک و تامینکنندگان شخص ثالث، با توجه به قیمتهای بالای بینالمللی دشوار است. مداخلات دولت در بخش گاز نقش مهمی در کاهش تولید نیجریه داشته است. در ژوئیه 2021، برای کاهش قیمت برق، قیمت گاز عرضه شده به بازار داخلی از 2.50 دلار در هر میلیون متریک بیتییو به 1.50 دلار در هر میلیون متریک بیتییو کاهش یافت.
گمان نمی رود در کوتاه مدت تحولی در ساختار قیمتی بازار رخ دهد و پیشبینی میشود که مداخله سیاسی در تنظیم قیمتهای داخلی محدودیتی برای تولید ناخالص نیجریه در نیمه دوم سال 2022 باشد. براساس قانون صنعت نفت این کشور که به تازگی تصویب شده، مسئولیت تعیین قیمت پایه داخلی به سازمان نظارتی نفت میاندستی و پاییندستی نیجریه واگذار شده است. اين قانون به طور خاص بیان میکند سطح قیمت داخلی بالاتر از میانگین سبدی قیمتهای سایر کشورهای تولید کننده تعیین نخواهد شد که نشاندهنده قیمتهای داخلی پایین نیجریه است و همين موضوع انگيزه هاي كمي براي سرمايه گذاري در پروژههای اکتشاف و تولید غیر همراه ايجاد مي كند، مگر اینکه بتوانند به قیمتهای بینالمللی برسند.
بسیاری از چالشهای سیاسی و اقتصادی، خطرات بزرگی را برای تولید نفت و گاز نیجریه ایجاد میکند. در ژانویه، توتال انرجیز شرایط را برای خط لوله شمالی خود در ایالت ابیا پس از خرابکاری در توقف جریان گاز به نیروگاه آلائوجی اضطراری اعلام کرد. در ماه گذشته، شرکت انی پس از حمله به خط لوله Ogboinbiri-Obiafu/Obrikom، شرایط را برای صادرات گاز از Okaka، در ایالت Bayelsa اضطراری اعلام کرد .
گاز خوراک الانجی تاسیسات مایعسازی جزیره بانی از سرمایه گذاریهای مشترک، بین دولت نیجریه و شرکتهای عملیاتی نفتی یکپارچه تامین میشود،کاهش تولید گاز به دلیل مسائل فنی و ناامنی در دلتای نیجر و انحراف بخشي از گاز میادینی که مقادیری از گاز مورد نیاز شرکت الانجی نیجریه را تامین میکنند به بازار داخلی، منجر به کاهش گاز خوراک شده اند.
واگذاری داراییهای برخی شرکتهای نفتی یکپارچه به دلیل شرایط سخت عملیاتی و فشار سهامداران برای کاهش سبد سوختهای فسیلی، خطری اساسی برای بازگشت کوتاهمدت تولید بالادستی در این کشور بوده است زیرا شرکتهای منطقهای و محلی تخصص و توانایی مالی برای جایگزینی ایشان را ندارند. محدودیتهای سرمایه، زیرساختهای قدیمی و کاهشهای طبیعی فشار قابلتوجهی بر سطوح تولید این کشور وارد میکنند و خرابکاری در زیرساختهای نفتی نیز عامل دیگری است که بر تولید اثر منفی خواهد گذاشت.
با تامل در موارد اشاره شده دریافت میشود، شرکت الانجی نیجریه علیرغم درخواست سال گذشته خود مبنی بر افزایش مجدد مایعسازی در سال 2022، همچنان براي تامين گاز خوراک کارخانه بانی در مضیقه قرار خواهد گرفت، از طرفی مداخلات دولت نیجریه در بخش گاز نقش مهمی در کاهش تولید این کشور داشته و قیمتهای پایین داخلی انگيزههاي كمي را براي سرمايهگذاران ايجاد کرده است.
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، روبروی پارک
ملت، کوچه شهید سلطالی، شماره ۶۵
تلفن: ۶۰-۲۲۰۲۹۳۵۱
info@gashouse.ir :پست الکترونیک
خانه مطالعات راهبردی گاز به منظور استفاده بهینه از ظرفیتها و توانمندیهای موسسه مطالعات بینالمللی انرژی برای پاسخ گویی به نیازهای مطالعالی، پژوهشی و تحقیقاتی شرکت ملی گاز ایران در حوزه مطالعات راهبردی در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ تأسیس و افتتاح شد.