بحران کمبود انرژی در اروپا که نوسانات قیمت گاز و برق را در پی داشت، باعث فساد مالی شده است. نهتنها شرکتهای خدمات شهری و معاملهگران باید قیمتهای بالاتری در بازار تک محموله پرداخت میکردند، بلکه مجبور بودند پوشش گسترده و تغییر پذیری در حاشیه سودهای اولیه برای موقعیتهای آتی خود داشته باشند.
بحران کمبود انرژی در اروپا که نوسانات قیمت گاز و برق را در پی داشت، باعث فساد مالی شده است. نهتنها شرکتهای خدمات شهری و معاملهگران باید قیمتهای بالاتری در بازار تک محموله پرداخت میکردند، بلکه مجبور بودند پوشش گسترده و تغییر پذیری در حاشیه سودهای اولیه برای موقعیتهای آتی خود داشته باشند. انتظار می رود در آینده قابل پیش بینی، شاهد ادامه نوسانات بیسابقه قیمت گاز و برق در بازارها حداقل تا زمانی که ال ان جی آمریکا در 2 تا 3 سال آینده به اندازه کافی وارد بازار شود و محدودیت های واردات اتحادیه اروپا بر طرف گردد، باشیم. با توجه به فشردگی بازار احتمالاً چالشهای بیشتری در پیش است، زیرا بازارهای انرژی ظرفیت مقابله با شوکهای بیشتر عرضه و تقاضا را از دست دادهاند. در دسترس بودن عرضه گاز، رقابت برای محموله های ال ان جی بین اروپا و آسیا، تولید برق جایگزین، ذخیره سازی گاز، آبوهوا، زمان فرسودگی نیروگاه های هسته ای اتحادیه اروپا و تخریب تقاضای برق، تنها برخی از عواملی هستند که بر نوسانات بازارهای برق و گاز اروپا تأثیرات طولانی مدت می¬گذارد. درحالیکه قیمت گاز در ماههای اخیر به میزان قابل-توجهی کاهش یافته است، ترازنامهها و دفاتر معاملاتی برای تداوم افزایش نوسانات آماده شده اند.
کاهش تقاضای گاز برای متعادل کردن بازار اروپا، عاملی کلیدی است. علی رغم قیمت بالای گاز، در سال گذشته تقاضای گاز از جانب بخش برق اروپا، 2 درصد افزایش یافته است. دلایل این موضوع مربوط به سایر بخش های سبد تولید، بهویژه اختلالات هسته ای فرانسه و کاهش تولید برق آبی به دلیل خشکسالی بود. این موضوع همچنین مشکلات کوتاه مدت در کاهش تقاضای گاز در بخش برق را برجسته می کند.
قیمت بالا و بی ثبات گاز (در مقایسه با قبل از سال 2021) باعث تخریب مداوم و گسترده تقاضا در اروپا بهویژه صنعت آلمان می شود. بااینحال، بخش تولید آلمان با مصرف کمتر از حد انتظار گاز انعطاف پذیری قابل توجهی نشان داده است، درحالیکه سطح تولید ثابت را حفظ میکند. این سازگاری را میتوان به ترکیبی از عوامل، ازجمله کاهش تولید در بخش-های انرژی بر، افزایش واردات نهادههای انرژی بر و بهبود بهرهوری انرژی و سوئیچینگ سوخت نسبت داد. درحالیکه این نویدبخش آینده است، نگرانیهای مداوم در مورد پایداری صرفهجویی در انرژی و تأثیر بلندمدت قیمتهای بالای گاز، بهویژه برای صنایع شیمیایی که گزینههای محدودی دارد، وجود دارد. پرداختن به این چالشها برای تضمین موفقیت مستمر صنعت آلمان در مواجهه با بحران انرژی، حیاتی خواهد بود. تقاضای گاز اتحادیه اروپا در چهارماهه چهارم سال 2022 با کمک زمستان گرم، 20 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است.
پیشنهاد اتحادیه اروپا برای پایان دادن به اتکا به سوخت های فسیلی روسیه قبل از سال 2030 و طرح صنعتی معامله سبز اتحادیه اروپا ، مشوقهای کلیدی دولت برای افزایش توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، بهبود بهرهوری انرژی و دور شدن از وابستگی به سوختهای فسیلی هستند. اتحادیه اروپا پیشبینی میکند که برای کاهش 40 درصدی تقاضای گاز طبیعی تا سال 2030 (برابر واردات قبلی روسیه)، به سرمایهگذاری اضافی حدود 65 میلیارد یورو در سال در انرژیهای تجدیدپذیر نیاز دارد. به نظر می رسد تا زمانی که اتحادیه اروپا رکود را پشت سر گذارد این سرمایه گذاری ها انجام خواهد شد، به ویژه با توجه به اینکه با میانگین قیمت گاز 100 یورو در مگاوات ساعت برای یک سال، اتحادیه اروپا حدود 420 میلیارد یورو در سال برای گاز هزینه می کند. بانک ها نیز برای حمایت از طرح های انرژی های تجدیدپذیر تمایل دارند و رقابت شدیدی برای مشارکت در این معاملات وجود دارد، بنابراین در حال حاضر کمبود نقدینگی برای پروژه های مناسب وجود ندارد.
اقدامات سریع در زمانهای پرنوسان پیش رو، لازمه عرضه پایدار در اروپا است. آمریکا 43 درصد از واردات ال ان جی اروپا را به خود اختصاص داده است. در غیاب پرتفوی بزرگی از قراردادهای بلندمدت عرضه ال ان جی ، اروپا مجبور به خرید در بازار بی ثبات تک محموله شده است. شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این وابستگی به بازار تک محموله تغییر خواهد کرد. در حالی که سبد انرژی تحت REPowerEU در حال تغییر است، کشورهای اروپایی به دقت در حال بررسی این هستند که آیا وارد ترتیبات عرضه گاز بلندمدت شوند یا خیر. همکاری فرامرزی اروپا در بخش انرژی در حال افزایش است و ممکن است امکان ترتیبات عرضه مشترک را فراهم کند، اما بعید است که بازیگران و معامله گران پورتفولیو از جریان های قراردادی بسیار ارزشمند خود با تخفیف صرف نظر کنند؛ چراکه این تامین کنندگان به دنبال جذب فرصت های آربیتراژ بین آسیا و اروپا برای سال های آینده هستند. اروپا اخیراً برای پوشش بخشی از نیازهای بلندمدت خود و در عین حال حفظ قرار گرفتن در معرض بازار تک محموله برای بخش بزرگی از نیازمندیها، با تولیدکنندگان ال ان جی در خاورمیانه توافق کرده است. در حالی که این امر اتحادیه اروپا را در معرض نوسانات قیمت بیشتری قرار می دهد، اما به کاهش واردات گاز به عنوان بخشی از اهداف کربن زدایی اجازه می دهد، چراکه انعطاف پذیری برای مسیر اروپا کلیدی است.
با نگاهی به آینده، بهبود تقاضای گاز چین تا پایان سال 2023، ، بازار جهانی گاز را شکل خواهد داد. تقاضای اروپا در طول تابستان برای پر کردن مجدد انبارها حتمی است، در حالی که مصرف گاز طبیعی چین که پیشبینی میشود 6 درصد بیشتر از سال گذشته باشد، در معرض عدم قطعیت بیشتر قرار دارد و نسبت به قیمت حساستر خواهد بود. انتظار میرود رفع کامل محدودیتهای همهگیری و بهبود اقتصادی پیشبینیشده در نیمه دوم سال، همچنین طرحهای سوئیچینگ زغال سنگ به گاز، تقاضای گاز را افزایش دهد. با این حال، عدم قطعیت همچنان وجود دارد زیرا خطر رکود جهانی از بین نرفته است. شرکتهای انرژی دولتی چین به صراحت اعلام کردهاند که قیمتهای بالای ال ان جی، افزایش تقاضای گاز را محدود میکند. سایر کشورهای آسیایی نوظهور که قبلا به عنوان محرک های کلیدی رشد تجارت ال ان جی در نظر گرفته می شدند نیز حساس به قیمت خواهند بود، پاکستان نیز اخیراً اعلام کرد که از ال ان جی به نفع ذغال سنگ، برای سرمایه گذاری های انرژی در آینده و به منظور پاسخگویی به تقاضای رو به رشد انرژی خود، اجتناب می¬کند. بازارهایی که همچنان به ال ان جی متکی هستند باید قراردادهایی را امضا کنند تا خود را از نوسانات قیمت لحظه ای ایمن نگه دارند. به طور کلی انتظار می رود که شاهد رقابت قوی برای حجم انعطاف پذیر ال ان جی باشیم.
زمان اوج تقاضا برای گاز نامشخص است، اما از نظر ساختاری گاز در اتحادیه اروپا در آینده گرانتر خواهد بود. اروپا علی رغم از دست دادن عرضه¬کننده اصلی گاز اروپا و به طور همزمان تحت تاثیر قطعی های بزرگ در تاسیسات هسته¬ای سالخورده و خشکسالی که بر تولید برق آبی تأثیر می گذارد، ال ان جی به اروپا این امکان را داده است که به فعالیت های خود ادامه دهد. گاز تا پایان دهه به عنوان یک سوخت کلیدی باقی خواهد ماند، اما پیش بینی تقاضا پس از سال 2030 به شدت تحت تاثیر گذار به انرژی پایدار خواهد بود. به نظر می رسد که اروپا شاهد پایان دسترسی به گاز ارزان است. هزینه ال ان جی تا مقصد بیشتر از گاز خط لوله است، نوسانات پیشبینی شده به این معنی است که پوشش ریسک احتمالاً گران خواهد بود، با توجه به محدودیت های زیرساختی، سطوح بالاتری برای ذخیرهسازی مورد نیاز خواهد بود و قبل از اینکه به کاهش کربن نگاه کنیم، به نظر میرسد قیمت کربن اتحادیه اروپا کاهش نخواهد یافت.
بحران های انرژی از لحاظ تاریخی نقطه عطف بازارها بوده اند. با قانون کاهش تورم ایالات متحده، برنامه چند میلیارد دلاری حمایت از کربن زدایی چین و طرح صنعتی قرارداد سبز اتحادیه اروپا، واضح است که سیاست گذاران می خواهند وابستگی خود به گاز و ال ان جی را کاهش دهند. انرژی های تجدیدپذیر برای مناطق بزرگ واردکننده ، نوید انرژی پایدار، مقرون به صرفه و قابل اعتمادتر را در مقایسه با گاز می دهند.
در میان مدت انتظار میرود بازار جهانی ال ان جی تا سال 2026 فشرده باشد. علی رغم راهاندازی پروژههای مایعسازی جدید طی پنج سال آینده، بعید است عرضه با تغییر پلهای تقاضای ال ان جی و رشد پیشبینیشده جبران شود. به نظر می رسد که پویایی قیمت جهانی گاز و ال ان جی به صورت ساختاری طی پنج سال آینده تغییر خواهد کرد، به طوری که احتمالاً شبکه ال ان جی ایالات متحده برای TTF شاخص اروپا برتری بیشتری نسبت به JKM شاخص قیمت تک محموله آسیا دارد تا ال ان جی بیشتری را به اروپا جذب کند. انتظار می¬رود که ایالات متحده تا سال 2026 با پیشی گرفتن از قطر و با افزایش تولید بیش از 50 درصد، به بزرگترین تامین کننده ال ان جی تبدیل شود.
همچنین انتظار می رود اروپا بیشترین رشد تقاضای جهانی ال ان جی را به خود اختصاص دهد و در پنج سال آینده 44 میلیون تن از مجموع 69 میلیون تن (+19 درصد) در سطح جهان را به آن اضافه کند. با این حال، پیشبینی میشود که در شمال آسیا تقاضای ال ان جی کاهش پیدا کند و انتظار میرود تقاضای ژاپن از سال 2021 تا 2026 به میزان 30 درصد کاهش یابد، زیرا نیروگاههای هستهای آنلاین، انرژیهای تجدیدپذیر و تولید زغالسنگ مدنظر قرار دارند. در همین حال، بازارهای نوظهور آسیایی شاهد رشد کندتر تقاضای ال ان جی خواهند بود، زیرا خریداران حساس به قیمت، واردات ال ان جی گران قیمت را کاهش می دهند.
توسعه پایانه های وارداتی جدید با بیش از 60 میلیون تن ظرفیت کل، برای افزایش تحویل ال ان جی به شمال غرب اروپا و جلوگیری از تنگناهای احتمالی عرضه خواهد بود. دولتها شرکتهای برق را موظف کردهاند که واحدهای ذخیرهسازی شناور و تبدیل مجدد گاز FSRU را تهیه و استقرار دهند و پایانههای گازی سازی موجود را گسترش دهند. بیش از 30 مورد بررسی شده که نیمی از آنها در مرحله FID قرار دارند و سه پروژه در حال حاضر عملیاتی شده اند. با این حال، انتظار نمیرود که همه این پروژههای زیرساختی جدید با ظرفیت کامل اجرا شوند، زیرا محدودیت های خط لوله نیز مانع از ارسال آنها میشود. تقاضای گاز اروپا برای انرژی با رشد انرژی های تجدیدپذیر محدود خواهد شد.
اما حتی با حمایت قوی سیاستگذاران، جاهطلبیهای شرکتهای انرژی، بهعلاوه در دسترس بودن تامین مالی، استقرار انرژیهای تجدیدپذیر در مقیاس خدمات زمانبر است. این خوشبینی وجود دارد که اتحادیه اروپا تا سال 2030 اوج تقاضای گاز را تجربه خواهد کرد و پس از آن، تقاضای تک محموله به طور مداوم با هر گیگاوات انرژیهای تجدیدپذیر مستقر شده، کاهش خواهد یافت. اما در حال حاضر گاز در ترکیب انرژی اتحادیه اروپا باقی مانده است و باعث افزایش قیمت برق و در نهایت رقابت در منطقه خواهد شد.
4-منابع
https://www.mizuhogroup.com/emea/news/2023/liquefied-natural-gas-the-solution-to-the-eus-energy-shortage-but-at-a-cost.html
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، روبروی پارک
ملت، کوچه شهید سلطالی، شماره ۶۵
تلفن: ۶۰-۲۲۰۲۹۳۵۱
info@gashouse.ir :پست الکترونیک
خانه مطالعات راهبردی گاز به منظور استفاده بهینه از ظرفیتها و توانمندیهای موسسه مطالعات بینالمللی انرژی برای پاسخ گویی به نیازهای مطالعالی، پژوهشی و تحقیقاتی شرکت ملی گاز ایران در حوزه مطالعات راهبردی در اسفند ماه سال ۱۴۰۰ تأسیس و افتتاح شد.